زمینه و هدف: جهت اجرای طرح تفکیک از مبدا، آگاهی از نظرات و مشارکت تولیدکنندگان پسماند ضروری است. هدف از این تحقیق تعیین وضعیت تفکیک از مبدا پسماندهای شهری و ارائه راهکارهای اصلاحی آن از دیدگاه شهروندان کشور می باشد.روش بررسی: این مطالعه به صورت توصیفی - مقطعی از طریق تکمیل 1400 پرسشنامه با مصاحبه حضوری در 3 استان قم، یزد و آذربایجان شرقی، در قالب طرح جامع مدیریت پسماند انجام شد. در این مطالعه آگاهی مردم در قالب پرسشنامه ای با 31 سوال اختصاصی و عمومی سنجیده شد. جهت بررسی ارتباط بین متغیرهای کیفی و جداول متقاطع از آزمون کای دو در سطح معنی داری 5% استفاده گردید.یافته ها: حدود 90% از شهروندان برای اجرای طرح تفکیک از مبدا پسماندهای شهری اعلام آمادگی کردند. مهم ترین دلایل شهروندان برای انجام این امر به ترتیب: بازیافت بهتر با کیفیت مناسب مواد (79%)، حفاظت از محیط زیست و ارتقای سطح بهداشت (65%) و کمک به شهرداری ها (43%) و علل مهم عدم موفقیت این برنامه از دیدگاه شهروندان به ترتیب: عدم اجرا و یا اجرای نامنظم برنامه ها از طرف شهرداری (45%)، کافی نبودن آموزش های شهروندان (32%) و همکاری ضعیف مردم به دلیل مسایل فرهنگی و اجتماعی و یا نداشتن توجیه اقتصادی (25%) عنوان شد.نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، درصد بالایی از شهروندان با طرح تفکیک از مبدا پسماندهای شهری آشنا بوده و مزایای آن را می دانند، که در صورت انجام اصلاحاتی از طرف مسئولین شهرداری ها، درصد مشارکت و همکاری شهروندان در این طرح به نحو مطلوبی افزایش خواهد یافت.

مقدمه: بهترین نوع از بازیافت پسماند های شهری زمانی اتفاق می افتد که این مواد در منزل توسط خود تولید کنندگان جدا شود. رسیدن به این مقصود، نیازمند مشارکت همه شهروندان و فراهم نمودن زیر ساخت های لازم در زمینه تفکیک پسماند می باشد. این پژوهش با هدف تعیین وضعیت مشارکت شهروندان در تفکیک پسماندهای شهری از مبدا و موانع انجام از دیدگاه آنان صورت گرفت. روش بررسی: این مطالعه مقطعی در سال 1398 بر روی 476 خانوار شهر بابل که به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب شدند انجام گرفت. اطلاعات از طریق پرسشنامه محقق ساخته، در قالب 21 سوال اختصاصی و عمومی جمع آوری شد. جهت آنالیز اطلاعات از آزمون تی تست، آنالیز واریانس و رگرسیون لجستیک با سطح اطمینان 95/0 استفاده گردید. یافته ها: از مجموع خانوارهای شرکت کننده 5/27درصد اغلب اوقات و 3/15 درصد گاهی اوقات در طرح تفکیک پسماند شرکت داشتند. 8/91درصد از جداسازی پسماند مطلع بودند. بخش قابل توجهی از خانوارهای شهری، نداشتن حوصله(3/61درصد) و فضای کافی جهت جداسازی پسماند های خانگی (5/95 درصد) و از نقطه نظر عوامل مرتبط با شهرداری، فعال نبودن تحویل پسماند خشک در روزهای تعطیل هفته (7/94درصد) تعداد کم کانکس ها (8/95درصد) و نبود آموزش های مستمر(95درصد) را بعنوان موانع تفکیک پسماند اعلام نمودند. نتیجه گیری: عمده خانوار های شهری عملکرد، امکانات و برنامه ریزی نامناسب شهرداری و نیز نداشتن حوصله و فضای کافی را به عنوان موانع تفکیک اعلام نمودند. برای اینکه منابع طبیعی کشوری به هدر نرود و پسماند تولیدی شهروندان کاهش یابد نیاز است انگیزه در افراد ایجاد و نسبت به آموزش های عمومی شهروندان اقدام گردد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

طی سال های اخیر در میان مباحث مربوط به اقتصاد محیط زیست، فرضیه منحنی زیست محیطی کوزنتس که رابطهU  وارونی را بین شاخص های توسعه اقتصادی و آلودگی برقرار می سازد، اهمیت فراوانی یافته است. در این کار، مطالعه منحنی فوق به صورت منطقه ای در سطح شهر تهران برای پسماندهای جامد این شهر صورت گرفته است. طی دوره مورد بررسی که سال های 1375 تا 1385 را در بر می گیرد، گرچه فرضیه منحنی مزبور به اثبات نمی رسد ولی اثر سیاست تفکیک از مبدا پسماندهای خشک که از سال 1383 به اجرا درآمده بر روی شیب منحنی معنی دار ظاهر شده است.

زمینه و هدف: بر طرف نمودن مشکلات ناشی از پسماندهای جامد خانگی و مدیریت آن بدون همکاری مستمر شهروندان به عنوان تولیدکنندگان اصلی زباله، امری غیر ممکن است. این مطالعه با هدف تعیین عوامل راهبردی طرح تفکیک پسماندهای جامد خانگی در مبدا و میزان آگاهی و مشارکت شهروندان در این طرح انجام شد.روش و مواد: در این مطالعه توصیفی- مقطعی با 640 شهروند ساکن منطقه سه تهران مصاحبه به عمل آمد. به منظور ارزیابی عوامل راهبردی درونی و بیرونی این طرح از ماتریس عوامل محیطی داخلی و عوامل محیطی خارجی استفاده گردید.یافته ها: از افراد شرکت کننده در مطالعه 517 (80.8%) نفر از این طرح آگاهی داشتند و 383 (59.9%) نفر در این طرح مشارکت فعال داشتند. میزان مشارکت در رده سنی 35-45 سال بیش از دیگر رده های سنی بود. از میان شرکت کنندگان 628 (98.1%) نفر از ارتباط بین اجرای این طرح و ارتقاء وضعیت بهداشتی در محیط زیست به خوبی مطلع بودند. همچنین این طرح در منطقه 3 تهران از نظر عوامل داخلی و خارجی مناسب ارزیابی گردید.نتیجه گیری: مطالعه نشان داد که شهروندان منطقه سه تهران از این طرح به خوبی آگاهی دارند. همچنین ارزیابی عوامل درونی و بیرونی طرح موید وجود پتانسیل بالای افزایش میزان مشارکت مردم در این طرح می باشد.

زمینه و هدف: با توجه به افزایش تولید روزانه پسماند شهری، مشارکت شهروندان در تفکیک از مبدا پسماندهای شهری، امری ضروری است. هدف این پژوهش شناخت و تحلیل وضعیت شاخص های مشارکت در تفکیک از مبدا پسماند در مناطق چهارگانه شهرداری اردبیل است. روش کار: این تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی بود که به روش پیمایشی انجام شد. با توجه به تعداد خانوارهای ساکن در شهر اردبیل که حدود 152700 خانوار بود، از روش کوکران برای انتخاب 386 نمونه برای پرسشگری استفاده شد. همچنین از 36 خبره مصاحبه به عمل آمد. آزمون پایایی، به روش آلفای کرونباخ معادل 79/0 به دست آمد که پایایی بالای ابزار اندازه گیری را تایید می کند. در تجزیه و تحلیل داده ها از آمار و آزمون های توصیفی و استنباطی از جمله آمار مرکزی، آزمون های شاپیرو ویلک، اسمیرنوف، آزمون های همبستگی پیرسون، آزمون F، آنالیز واریانس، رگرسیون و مدل تحلیل مسیر و نرم افزارهای SPSS و GIS استفاده گردید. یافته ها: تحلیل ها نشان داد که بین عوامل توانمندسازی و ظرفیت سازی، فرهنگی، بهداشت محیط، زیرساخت، دسترسی مکانی و اجتماعی با میزان مشارکت شهروندان رابطه معنی داری وجود دارد و بین عامل اقتصادی با میزان مشارکت رابطه معنی داری وجود ندارد. نتیجه گیری: تفکیک از مبدا پسماندهای شهری امری اجتماعی، فرهنگی و مشارکتی است که نیازمند تامین تسهیلات، زیرساخت مکانی، ظرفیت سازی، فرهنگ سازی و توانمندسازی شهروندان در مقیاس شهر و مناطق چهارگانه شهرداری است. همچنین نیازمند برنامه ریزی و مدیریت زمانی، مالی، تجهیزاتی و نیروی انسانی به صورت مستمر و پایدار است.

بازیافت و استفاده مجدد از پسماندهای شهری یکی از مهمترین ارکان مدیریت پسماند محسوب می شود. در این خصوص آموزش نقش مهمی در ایجاد انگیزه و تغییر رفتار مردم دارد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر آموزش بر انگیزه مشارکت مردمی در طرح تفکیک از مبداء پسماندهای شهری در منطقه پنج شهرداری تهران انجام گرفت. در این مطالعه 300 خانوار ساکن در این منطقه بصورت تصادفی انتخاب گردید. این افراد به سه گروه مساوی آموزش کارگاهی، آموزش از طریق توزیع بسته های آموزشی (بروشوری) و بدون آموزش تقسیم شدند و عوامل انگیزشی آنها برای مشارکت در طرح تفکیک از مبداء پسماند، با استفاده از پرسشنامه بررسی شد. گروه آموزش کارگاهی و بروشوری مهمترین عوامل منصرف کننده را وقت گیر بودن جداسازی، کمبود جا در آپارتمان، عدم جمع آوری منظم پسماند و بی نتیجه بودن عمل جداسازی بیان نمودند. تشویق افراد، پرداخت هزینه ها و تامین محیط زیستی سالمتر، مهمترین عوامل انگیزشی مطرح شده از طرف افراد آموزش دیده بود. آموزش بروشوری پس از آموزش کارگاهی نقش موثری در جلب مشارکت مردم در این طرح داشت. کمترین میزان مشارکت مردمی در این طرح در گروه بدون آموزش ثبت شد. نتیجه این تحقیق نشان داد که آموزش، به خصوص آموزش کارگاهی تاثیر زیادی در ایجاد انگیزش و بهبود رفتار افراد در تفکیک پسماند دارد.